Bij wet verboden en dus strafbaar

Een vondelingenkamer redt levens. Daar is Barbara Muller, oprichter van stichting De Beschermde Wieg, van overtuigd. Dolblij is ze dat de academische ziekenhuizen in Rotterdam en Amsterdam er nu ook een hebben. Maar daar ging wel een lange weg aan vooraf.

Voordat Barbara Muller de stichting opzette, werkte ze bij jeugdzorg. Dag in dag uit zag ze dezelfde problematiek terugkomen: baby’s werden onnodig van hun moeder gescheiden. Daar wilde ze wat aan doen, daarom bedacht de Dordtse de vondelingenkamer. ,,Van al die moeders die hun baby af willen staan, wordt 67 procent met onze hulp herenigd met hun kind.”

Dat kan later alsnog wanneer de moeder zich bedenkt. In het bedje ligt een formulier klaar waarop ze haar gegevens kan achterlaten. Wanneer een moeder spijt heeft van haar beslissing, kan ze er binnen drie maanden op terugkomen, maar ook na die drie maanden mag de moeder zich komen melden.

De eerste vondelingenkamer opende bijna tien jaar geleden in Papendrecht en was een wereldprimeur, vertelt de Muller. ,,Het woord bestond nog niet eens.’’ Het was destijds gewoon bij mensen thuis. ,,Heel moedig dat ze dat durfden. Het was namelijk bij wet verboden en daarmee strafbaar.”

Ik wil me inzetten voor deze groep die niet zomaar naar het ziekenhuis komt en niet in roze wolken gelooft

Op 8 juni 2016 werd door een wandelaar een dode baby gevonden in een sporttas bij de Sloterplas in Amsterdam. ,,Toen belde gynaecoloog Harm de Haan uit de Isala klinieken in Zwolle ons via de noodlijn. Hij vroeg zich af waarom zo’n vondelingenkamer nog niet in ziekenhuizen zat. Wij zeiden op onze beurt: omdat het hartstikke strafbaar is. Toen zei hij: dan gaan we alsnog zorgen dat dit initiatief er komt. We voelden meteen dat deze man het ging regelen. Linksom of rechtsom.”

Baby’tje uit een container

Dat was de start van de vondelingenkamers in ziekenhuizen ,,Toen volgde het Haga kinderziekenhuis, die zeiden: dit willen we ook. Nadat er een baby’tje uit een afvalcontainer werd gehaald in 2021, belde Christianne de Groot, zij is professor in Amsterdam UMC. Ze zei: ik vind dat we ons hard moeten maken voor de kinderen voor wie het te laat was, maar ook voor het baby’tje uit de container die bij nu bij ons op de afdeling ligt.”

Volgens de Dordtse Muller is er vaak eerst een noodlottig iets nodig, voordat er actie wordt ondernomen. ,,Zodat iedereen wakker wordt en denkt: ik wil me inzetten voor deze groep die niet zomaar naar het ziekenhuis komt en niet in roze wolken gelooft.”

Er wordt volgens haar zo’n één tot twee keer per jaar gebruik gemaakt van de vondelingenkamers. ,,Maar het feit is dat wanneer het ziekenhuis de vondelingenkamer als uithangbord heeft, we per ziekenhuis zo’n vijf moeders hebben die via ons binnenkomen om daar anoniem te bevallen. Plus de 1500 vrouwen per jaar die Stichting De Beschermde Wieg weten te vinden, die radeloos en zwanger zijn.”

Wij gaan een grote campagne starten dit jaar, omdat er vrouwen zijn die in alle stilte bevallen en hun kind laten verdwijnen

Internationaal

En de toekomst? ,,Wij gaan een grote campagne starten dit jaar, omdat er vrouwen zijn die in alle stilte bevallen en hun kind laten verdwijnen. De realiteit is – en dat zeggen experts ook die zich hierover gebogen hebben – dat er honderden, misschien wel duizenden situaties zijn waar we niks van afweten. Dat wordt the dark number genoemd.”

Ook kijkt de organisatie over de landsgrenzen heen. ,,In Engeland was weer een dood baby’tje gevonden en daar gebeurt dat vaker. Het is er nog streng verboden om gebruik te maken van een vondelingenkamer, of anoniem bevallen, daarom willen we ons ook internationaal gaan inzetten.”